Autor – dr Erhard Kröner
Hannover
tłumaczył z języka niemieckiego:
Tomasz Klimek
Konsultacja: Jarosław Rolka
Wydawnictwo Genesis
Gdynia 2005
Motto:
Stoimy nie na końcu,
lecz na początku chrześcijaństwa.
Christian Morgenstern
Przyszłość należy do tych, którzy pytają.
Wspólnota Chrześcijan działa w celu odnowienia chrześcijańskiego życia. W swoich pa-rafiach zrzesza ludzi, którzy chcą być chrześcijanami w sposób odpowiadający dzisiejszym czasom.
Centrum jej religijnego życia stanowi nowe nabożeństwo – Obrzęd Uświęcania Człowieka.
Wspólnota Chrześcijan przedstawia pogląd na świat, w którym czyn Chrystusa widzi się jako decydujące zdarzenie w historii ludzkości. Chrystus objawił się ludzkości poprzez cztery stopnie: nauczanie, cierpienie, śmierć i zmartwychwstanie. Podobnie też to nowe nabożeństwo prowadzi ludzi do Chrystusa przez Ewangelię, Ofiarowanie, Przemienienie i Komunię.
Wspólnota Chrześcijan swoje powstanie zawdzięcza radzie i pomocy Rudolfa Steinera. Jego duchowa nauka (antropozofia) jest podstawą do poszerzenia teologii; chce ona pokazać nowe drogi ku zrozumieniu chrześcijańskich prawd w formie odpowiadającej naszym czasom.
Wspólnota Chrześcijan została założona 16 września 1922 roku; działa odtąd jako samodziel-ny chrześcijański Kościół.
Nabożeństwo
Eucharystyczny posiłek, sakrament chleba i wina, który w chrześcijańskich kościołach znalazł różne formy, żyje w Obrzędzie Uświęcania Człowieka pod nową postacią. Ta nowa nazwa obrzędu chce powiedzieć: człowiekiem stajesz się dopiero poprzez pomoc Chrystusa, który swoją uzdrowicielską siłę darowuje tym, którzy go poszukują, rozpoznają i idą jego śladem. Nabożeństwo spełnia się, gdy wspólnota ludzi w czci i skupieniu łączy się ze zmartwychwsta-łym Chrystusem i jego działaniem.
Ta „Nowa Msza” ukazuje się w swoim pierwotnym porządku czterech stopni: głoszenia Ewangelii, Ofiarowania, Przemieniania i Komunii, jako droga człowieka do Chrystusa.
Do przebiegu mszy włączone jest wyznanie wiary, krótkie kazanie i Ojcze Nasz. Tak jak ziemski obieg roku podzielony jest na pory roku, tak też rok duszy jest rytmicznie włączony w okresy świąteczne roku kościelnego. Ołtarz i szaty liturgiczne przybierają kolory, które od-dają szczególny charakter i nastrój danego święta lub też przynależą do danego rodzaju mszy.
Elementy liturgii (kolory, formy, szaty itd.) uwidaczniają to, co niewidzialne, co dzieje się podczas ceremonii.
Oprócz członków parafii we mszy mogą brać udział również goście, którzy najpierw chcą tylko poznać mszę. Żywe wrażenie często może znaczyć więcej niż opis.
Sakramenty
Centralnym punktem życia sakramentalnego jest Obrzęd Uświęcania Człowieka. Jest z nim ściśle związanych sześć innych sakramentów:
chrzest dzieci
konfirmacja
spowiedź
małżeństwo
święcenia kapłańskie
ostatnie namaszczenie
Łączą się one z węzłowymi punktami ludzkiego życia (chrzest, konfirmacja, ostatnie namasz-czenie) lub są tam, gdzie człowiek prosi Boga o błogosławieństwo dla swoich indywidualnych decyzji.
Przygotowywane są one w osobistych rozmowach, które mają wzmocnić świadomość i zrozu-mienie dla ich realizacji.
Rola rodziców chrzestnych i świadków ślubu opiera się we wspólnocie na indywidualnej od-powiedzialności.
Spowiedź służy rosnącej samoodpowiedzialności wierzącego (przemiana wewnętrzna). Nie ma żadnego przymusu spowiedzi.
We Wspólnocie Chrześcijan sakrament święceń kapłańskich otrzymują na równi kobiety i mężczyźni.
Ostatnie namaszczenie pomaga umierającemu odłączyć się od ciała i przejść w byt duchowy, wolny od ciała; do tego sakramentu należą obrzędy pogrzebowe. Szczegółowych informacji udzielają kapłani; uzupełnieniem może być odpowiednia literatura.
Ewangelia
Cały Nowy Testament – szczególnie cztery ewangelie – również dzisiaj stanowi źródło obja-wienia dla odnowionego życia religijnego. Jednakże przy czytaniu i słuchaniu potrzebna jest inna wewnętrzna postawa niż wobec każdego innego tekstu. Dojście do niego otwiera spokoj-na, medytacyjna staranność. Kto liczy się z istotną rzeczywistością duchową, nie zachowując się przesądnie, znajdzie w żywym słowie ewangelii źródło jedynej w swoim rodzaju siły.
Głoszenie i nauczanie
Człowiek w swojej istocie i w swoim przeznaczeniu jest obywatelem dwóch światów: ducho-wo – nadzmysłowego oraz naturalno – ziemskiego. W czasie życia na Ziemi może on zapom-nieć o swoim niebiańskim pochodzeniu i stać się przez to jedynie członem świata przemija-jącego.
Chrystus jest Stwórcą świata widzialnego i niewidzialnego (Ewangelia Jana). Stał się czło-wiekiem w Jezusie z Nazaretu i poprzez swoje życie, cierpienia, śmierć i zmartwychwstanie wybawił ludzkość od upadku w wyłącznie zewnętrzne materialne życie. Odtąd pojedynczy człowiek, szukający świadomie Chrystusa, może go znaleźć. Przez Chrystusa otrzymuje nowe życie, swoje dalsze istnienie.
Nieśmiertelność i życie przed narodzeniem
Z pytaniem: dokąd?, które dotyczy śmierci, wiąże się inne pytanie dotyczące narodzin: skąd? Oba wydarzenia, narodziny i śmierć, są bramami, przez które istoty ludzkie są wprowadzane w życie i wyprowadzane z życia. Dlatego obok nowej nauki o „nieśmiertelności” człowieka potrzebna jest nam dzisiaj nauka o jego „życiu przed narodzeniem” (preegzystencji).
Ciało człowieka łączy go z jego ziemskimi przodkami, jednak dusza i duch pochodzą z wyż-szych obszarów bytu. W losie człowieka objawia się to, co było wcześniej przygotowane, a później ma być przez niego dalej kształtowane.
Na Ziemi powinien on przez Chrystusa znaleźć wewnętrzną wolność, a także siłę bezintere-sownej miłości.
Założenie i rozwój Wspólnoty Chrześcijan
Pierwszy przeprowadzony w pełni we wrześniu 1922 roku akt Obrzędu Uświęcania Człowie-ka był godziną narodzin Wspólnoty Chrześcijan. Poprzedzały go przygotowania, które zostały umożliwione przez bezinteresowną pomoc Rudolfa Steinera (1861 – 1925).
Założyciele Wspólnoty Chrześcijan, do których jako główne osobistości należeli Friedrich Rittelmeyer i Emil Bock, znaleźli poprzez Rudolfa Steinera odpowiedzi na swoje pytania do-tyczące chrześcijańskiej odnowy w kształcie odpowiadającym naszym czasom. Jest ona od początku samodzielna, bez jakiejkolwiek przynależności do istniejących kościołów albo ich stowarzyszeń. Chce na swój sposób służyć chrześcijaństwu poprzez kult i reformatorską pos-tawę. Parafie Wspólnoty Chrześcijan istnieją dzisiaj nie tylko na obszarze niemieckojęzycz-nym, ale i w wielu innych krajach europejskich, również na obszarze anglojęzycznym, jak też i w Ameryce Południowej.
Struktura
Kapłani wysłani do parafii odpowiadają za to, co dzieje się w danym miejscu w sensie wspól-noty sakramentalnej. W sprawach społecznych i gospodarczych współpracują oni z organami parafialnymi. Pewna liczba parafii na większym obszarze tworzy stowarzyszenie regionalne.
Kapłani podzieleni są według hierarchicznej odpowiedzialności na kapłanów parafialnych, prowadzących i wyższych prowadzących, z których jeden piastuje urząd arcyprowadzącego. Siedziba kierownictwa znajduje się obecnie w Berlinie. Kapłani nie są wybierani przez para-fie, lecz zostają wysłani przez kierownictwo duchowe.
Aspekty społeczne
Celem odnowy chrześcijańskiego życia wspólnotowego jest żywe, ludzkie podejście do czło-wieka. Zanim zostanie rozpoznana potrzeba materialna, musi być rozpoznany niedostatek du-chowy. Wspólnota Chrześcijan próbuje na swój sposób zaspakajać te potrzeby. Na przykład w Niemczech istnieją ośrodki pomocy dla ludzi starszych, a także dla osób upośledzonych. Od dziesiątków lat organizowane są obozy wypoczynkowe dla dzieci i młodzieży, również międzynarodowe.
W pojedynczych przypadkach oferowana jest w miarę możliwości indywidualna pomoc bez-pośrednia
Podstawy finansowe
Od czasu swojego założenia Wspólnota Chrześcijan istnieje dzięki dobrowolnym datkom swoich członków i przyjaciół. Kto chce umożliwić jej działanie, przekazuje regularnie (naj-częściej co miesiąc) pewną sumę według własnego uznania. Wysokość swojego wkładu mie-rzy według tego, ile Wspólnota Chrześcijan jest dla niego „warta” i z czego chce i może zre-zygnować w życiu prywatnym. O swoich potrzebach i o przeznaczeniu środków parafia infor-muje raz w roku.
Każda parafia znaczną część swoich przychodów przeznacza na cele ogólne. Środki te prze-znaczone są na pomoc ludziom starszym, na kształcenie kapłanów, zarządzanie i wspieranie nowo powstających parafii.
Czym nie jest Wspólnota Chrześcijan?
Wspólnota Chrześcijan nie jest jedynie słusznym kościołem. Nie może i nie chce ona uchodzić za Kościół „dla wszystkich”, ale chce być otwarta dla tych wszystkich, którzy pragną się w niej zjednoczyć.
Wspólnota Chrześcijan nie jest sektą. Nie zawiera jakichś specjalnych nauk czy szczególnych prawd wiary.
Chrześcijaństwo jest uniwersalne. Jego wyjątkowej wielkości nie powinno się przeinaczać poprzez przecenianie pojedynczych treści nauk i norm zachowania.
Wspólnota Chrześcijan nie jest kościołem antropozoficznym, lecz jedynym kościołem chrześcijańskim, który uznaje antropozofię Rudolfa Steinera jako pomoc do rozszerzenia i odnowie-nia teologii.
Wspólnota Chrześcijan nie opiera się na obowiązku wyznaniowym wiernych.
Wspólnota Chrześcijan nie jest wroga sztuce i kulturze, bowiem jej życie kultowe zawiera elementy artystyczne (np. architektura, plastyka, malarstwo, muzyka) i troszczy się o związek religii, sztuki i nauki.
Czym jest Wspólnota Chrześcijan?
Pośród wielu religijnych i światopoglądowych wspólnot naszych czasów Wspólnota Chrześcijan występuje z własnym chrześcijańskim życiem wspólnotowym. Opiera się ono na odnowionym nabożeństwie (nowej mszy) – Obrzędzie Uświęcania Człowieka. Zawiera on nowe chrześcijańskie wyznanie wiary (credo), które prawdę chrześcijańskiej wiary wypowiada w formie odpowiadającej naszym obecnym czasom.
Nabożeństwo oraz wyznanie wiary żyją poprzez wspólne i indywidualne religijne praktyki wiernych. Należy do nich również dążenie do odnowy zrozumienia ewangelii i troska o mod-litwę.
Wspólnota Chrześcijan jest więc wspólnotą sakramentalną: chrzest, konfirmacja, spowiedź, małżeństwo, święcenia kapłańskie, ostatnie namaszczenie są związane z centralnym sakramentem – Obrzędem Uświęcania Człowieka.
Ważnymi funkcjami życiowymi istoty wspólnoty są: niedzielne nabożeństwo dla dzieci, odpowiednie do wieku religijne nauczanie, troska o pogłębione i rozszerzone zrozumienie Nowego Testamentu, porada i opieka duchowa odpowiednia do oczekiwań tych, którzy jej po-szukują, przygotowanie i wypełnienie sakramentów, pogrzeb i modlitwa w czyjejś intencji.
Członkiem Wspólnoty Chrześcijan zostaje ten, kto w wolnej decyzji, po dojrzałym sprawdzeniu, chce się z nią połączyć.
Członkostwo
Dzieci wraz z chrztem zostają włączone do parafii i są prowadzone aż do czasu konfirmacji. To, co dzieci otrzymują jako sakramentalne błogosławieństwo, zostaje w wieku młodzieńczym potwierdzone i wzmocnione przez konfirmację.
Świadome członkostwo wymaga jednak dojrzałości wieku dorosłego. Dlatego decyzję po-dejmuje się dopiero w tym okresie życia.
Ludzie, którzy nie byli ochrzczeni i konfirmowani we Wspólnocie Chrześcijan, szukają człon-kostwa, biorąc najpierw udział w życiu sakramentalnym. Gdy powstanie wewnętrzna pew-ność, że odnaleziona została tutaj religijna ojczyzna, to rozmowy z kapłanem na temat wstą-pienia do Wspólnoty Chrześcijan mogą dać jasność odnośnie takiej swobodnej decyzji i jej skutków.
Wychowanie religijne
Chrześcijański rozwój zaczyna się wraz z chrztem. Wymaga on pracy i opieki do czasu, aż dorosły człowiek w odpowiedzialności przed Bogiem i samym sobą sam może zostać ojcem chrzestnym dla innych.
Wspólne skupienie w niedzielnym nabożeństwie dla dzieci jest uzupełnione przez nauczanie religii. Jego struktura dostosowana jest w różnym wieku życia do nauki o religijnym rozwoju ludzkości. Po mitach i legendach przechodzi się do tekstów starotestamentowych; następnie najwięcej miejsca zajmuje Nowy Testament. Życie Jezusa Chrystusa, jego nauka i boskie czy-ny powinny być przybliżone dziecku przed konfirmacją.
Po konfirmacji chodzi o to, aby uzyskać również chrześcijański pogląd na świat. Konfrontacja z materializmem i jego ubocznymi skutkami niesie ze sobą wyzwania, z którymi należy się uporać. Wysokim ideałem religijnego nauczania jest dorastanie do odpowiedzialności osobis-tej ludzi, którzy kierują się swoim sumieniem i potrafią być tolerancyjni wobec innych.
Reinkarnacja
Wielu ludzi ma dzisiaj przekonanie lub przeczucie, że żyli już na Ziemi w przeszłości jako lu-dzie. W chrześcijańskich kościołach poglądy takie traktowane są jako heretyckie, sprzeczne z biblią, niechrześcijańskie; jednak nie we Wspólnocie Chrześcijan.
Jeśli chrześcijański pogląd na świat poszerzy się o wyniki poznania nadzmysłowego, to wy-niknie z tego nowa perspektywa również dla chrześcijaństwa. Jednorazowemu czynowi zbawczemu Jezusa Chrystusa wychodzą naprzeciw ludzie w powtarzających się żywotach ziems-kich. Otrzymują one swój sens poprzez to, że celem rozwoju człowieka jest dążenie do tego, aby stać się jak najbardziej podobnym do Chrystusa, a każdy nowy żywot może stanowić pełną łaski szansę na tej drodze.
Towarzyszenie umierającym i zmarłym
We Wspólnocie Chrześcijan żyją ludzie w różnym wieku. Szczególnej troski potrzebują dzieci i wszyscy, którzy stoją przed bramą śmierci. Starszy człowiek potrzebuje często wsparcia w trudnym nieraz zadaniu znoszenia niedomagań związanych z podeszłym wiekiem. Często powstaje nowa duchowa potrzeba, która oprócz wszelkiej odpowiedzialnej troski o ciało wyraża pragnienie wzmocnienia duszy. Kiedy śmierć zostaje rozpoznana jako brama do wyższej rzeczywistości, to wtedy już blisko leży modlitewne orędownictwo towarzyszące ludziom, którzy odeszli, wspominanie ich, wybaczenie im w myślach wielu spraw. Szczególne znaczenie przypada sakramentowi ostatniego namaszczenia jako rytualnemu towarzyszeniu. Każdy pojedynczy człowiek może wewnętrznie dokonywać wielu rzeczy pełnych błogosławieństwa, zwłaszcza wtedy, kiedy zewnętrznie nie może już wiele zdziałać.
Kształcenie kapłanów
Jeśli członek parafii czuje się powołany do służenia we Wspólnocie Chrześcijan jako kapłan, to zwraca się do Wolnej Wyższej Szkoły Wspólnoty Chrześcijan w Hamburgu, Stuttgarcie lub Chicago.
Przy przyjęciu wymagany jest odpowiedni wiek. Kierownictwo seminarium towarzyszy poszczególnym uczestnikom podczas trwania kształcenia, z reguły czteroletniego, i w trakcie in-dywidualnych porad określa predyspozycje, postępy, a w razie potrzeby również konieczność zmiany studiów.
Do teoretycznej części wykształcenia należą obok specjalistycznych kursów teologicznych również kursy filozoficzne, antropozoficzne, przyrodnicze i nauk społecznych; studia uzupełniane są przez społeczne sprawdzenie się w pracy praktycznej oraz przez systematyczne ar-tystyczne ćwiczenia mowy, ruchu (eurytmia), sztuk plastycznych i muzyki.
Decyzje o dopuszczeniu do przygotowania do święceń kapłańskich oraz o dokonaniu święceń kapłańskich podejmuje kierownictwo Wspólnoty Chrześcijan.